Krokiem milowym w rozwoju polskiej geoinformacji było wejście w życie dyrektywy (INSPIRE Infrastructure for Spatial Information in Europe) w maju 2007r. ustanawiającej infrastrukturę informacji przestrzennej w Europie do wspierania wspólnotowych polityk ochrony środowiska oraz polityk lub działań mogących mieć wpływ na środowisko.
INSPIRE opiera się na infrastrukturach informacji przestrzennej ustanowionych i obsługiwanych przez 27 państw członkowskich Unii Europejskiej. Dyrektywa dotyczy tematu danych przestrzennych w aplikacjach środowiskowych i kluczowych elementów technicznych określonych przez przepisy wykonawcze. Sprawia to, że INSPIRE jest unikalnym przykładem „regionalnego” podejścia legislacyjnego.
Zasady INSPIRE
Dyrektywa INSPIRE ma na celu budowę infrastruktury danych przestrzennych wewnątrz Unii Europejskiej. Umożliwi to dzielenie się danymi przestrzennymi o środowisku przez organizacje sektora publicznego i ułatwi publiczny dostęp do informacji przestrzennej w Europie. Infrastruktura informacji przestrzennej w Europie będzie pomagać w kształtowaniu polityki ponad granicami.
INSPIRE opiera się na kilku wspólnych zasadach:
- Dane powinny być gromadzone tylko raz i przechowywane w sposób najbardziej efektywny
- Dane z różnych europejskich źródeł powinny być przechowywane w sposób bezszwowy i jednolity, umożliwiający korzystanie z nich przez różnych użytkowników, korzystających z różnych aplikacji
- Dane zebrane na jednym poziomie powinny być udostępnianie na wielu poziomach/skalach; uszczegółowione dla dokładnych badań, zgeneralizowane dla ogólnych celów strategicznych
- Informacje geograficzne potrzebne do dobrego zarządzania na wszystkich szczeblach powinny być łatwo dostępne i przejrzyste
- Powinna być zapewniona łatwość w odnalezieniu jakie informacje przestrzenne są dostępne, jak można je wykorzystać do zaspokojenia określonych potrzeb i na jakich zasadach można je nabyć i wykorzystać
- Jeden z celów INSPIRE, jakim jest udostępnianie i wymiana danych przestrzennych dotyczących środowiska pomiędzy instytucjami publicznymi oraz zapewnienie lepszej dostępności do danych przestrzennych w UE ma posłużyć budowie Wspólnego Systemu Informacji o Środowisku (SEIS – ang. Shared Environmental Information System).
Do filarów INSPIRE zalicza się:
- dane przestrzenne – to dane odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do określonego położenia lub obszaru geograficznego
- metadane infrastruktury informacji przestrzennej – to informacje, które opisują zbiory danych przestrzennych oraz usługi danych przestrzennych i umożliwiają odnalezienie, inwentaryzację i używanie tych danych i usług
- usługi danych przestrzennych – to usługi będące operacjami, które mogą być wykonywane przy użyciu oprogramowania komputerowego na danych zawartych w zbiorach danych przestrzennych lub na powiązanych z nimi metadanych
INSPIRE jako sposób myślenia
INSPIRE nie jest tylko aktem prawnym czy projektem naukowym. INSPIRE należy traktować jako sposób myślenia, w którym najważniejsze są:
- potrzeby użytkowników wykorzystujących dane przestrzenne w codziennej pracy
- wykorzystywanie i analizy danych przestrzennych a nie ich ciągłe poszukiwanie
- zerwanie z postrzeganiem INSPIRE jako konieczności „oddawania” danych Wspólnocie Europejskiej
Dyrektywa INSPIRE weszła w życie 15 maja 2007r. i jest w fazie implementacji na różnych szczeblach. Pełne wdrożenie dyrektywy ma nastąpić w 2019r.